ลูกยอ
ยอ จัดเป็นพืชให้ผลที่นิยมนำผลหรือใบมาใช้เป็นอาหาร และยาสมุนไพรมาตั้งแต่สมัยโบราณ เนื่องจากประกอบด้วยสารออกฤทธิ์ทางเภสัชกรรมหลายชนิดชื่อวิทยาศาสตร์Morinda citrifoliaL.1
ชื่อวง...
ชะพลู (ช้าพลู)
Tags: ความรู้สมุนไพร
ชะพลูเป็นผักพื้นบ้าน คนไทยที่มักนิยมรับประทานสด เช่น การรับประทานทานคู่กับเมี่ยงคำ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของพระเทศไทย มีความเชื่อกันอีกว่าใบชะพลูมีสรรพคุณในการแก้พิษหอยได้จึงนิยมนำมาประกอบอาหารประเภทแกงกะทิ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Piper sarmentosum Roxb.1
ชื่อวงศ์ Piperaceae1
ชื่อไทย ช้าพลู1
ชื่ออื่น ๆ ผักปูนา ผักพลูนก พลูลิง นมวา1
ชื่อภาษาอังกฤษ Wild pepper1
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์และพฤกษเคมีที่เกี่ยวข้อง
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์และพฤกษเคมีที่เกี่ยวข้อง
ไม้ล้มลุก สูง 30-80 ซม. ลำต้นสีเขียว มีไหลงอกเป็นต้นใหม่ มีรากออกตามข้อ ใบเดี่ยวเรียงสลับ แผ่นใบบาง ผิวใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ใบรูปหัวใจ กว้าง 5-10 ซม. ยาว 7-15 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบเว้า ดอกช่อ อัดแน่น บนแกนรูปทรงกระบอก ดอกย่อย แยกเพศ สีขาว ขนาดเล็ก ผลมีเนื้อ กลมอัดแน่นอยู่แกน1
รากชะพลูมีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งประกอบดวย 2,4,5-ไทรเมทอกซี-1-โพรพีนิลเบนซีน (2,4,5-trimethoxy-1-propenylbenzene) ซิส-แครีโอฟลลีน (cis-caryophyllene) 1,2-ไดเมทอกซี-4-(1-โพรพีนิล)-เบนซีน [(1,2-dimethoxy4-(1-propenyl)-benzene] อะซาโรน (asarone) เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีสารกลุ่มไพร์โรลิดีนเอไมด์ (pyrrolidine amides) กลุมแอโรแมติกแอลคีน (aromatic alkenes) กลุมแอลคาลอยด (alkaloids) เชน ซารเมนทีน (sarmentine) ซารเมนโทซีน (sarmentosine) เพลลิโทรีน (pellitorine) และพิพลารทีน (piplartine) เปนตน4
การใช้ประโยชน์
ตำราสรรพคุณยาไทย กล่าวว่า รากรสร้อนเล็กน้อยแก้ธาตุพิการ แก้ธาตุน้ำพิการ บำรุงธาตุ แก้คูถเสมหะ(คือขับเสมหะให้ตกทางอุจจาระ) ในพิกัดตรีสาร ประจำธาตุน้ำในพิกัดเบญจกูล ต้นแก้เสมหะในทรวงอก ผลขับเสมหะในลำคอ ใบ
ทำให้เสมหะแห้ง1
ชะพลูจัดเป็นพืชสมุนไพรที่ถูกนำมาอยู่ในรายชื่อคู่มือบัญชียาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ เป็นองค์ประกอบในตำรับยาสมุนไพร เช่น ยาเบญจกูล3-4 เป็นต้น
งานวิจัยเกี่ยวกับฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่เกี่ยวข้อง
งานวิจัยทางด้านเภสัชวิทยาและการทดสอบความเป็นพิษ พบว่า สารสำคัญที่อยู่ในใบชะพลู ซึ่งสารสำคัญที่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง เป็นสารจำพวก phenylpropanoyl amides ชื่อ Chaplupyrrolidone B ซึ่งทำหน้าที่เป็น α-glucosidase inhibitory แบบ Noncompetitive5
การทดลองในระดับหลอดทดลอง (In vitro) สารสกัดจากใบชะพลูสามารถยับยั้งการทำงานของ เอนไซม์ Lipase, amylase และ Glucosidase ได้ จึงคาดว่าจะสามารถลดการย่อยและการดูดซึมอาหารประเภทไขมันและคาร์โบไฮเดรตได้6
การทดลองในระดับสัตว์ทดลอง โดยเหนี่ยวนำให้หนูทดลองเป็นโรคเบาหวานโดยฉีด Streptozotocin ขนาด 40-60 mg/kg เป็นเวลา 28 วัน จากนั้นฉีดสารสกัดใบชะพลูที่สกัดด้วยน้ำ ซึ่งผลการศึกษาพบว่า สารสกัดสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือด และป้องกันภาวะ diabetic nephropathy ได้7
การทดสอบความเป็นพิษ ทำการทดสอบโดยฉีดสารสกัดใบชะพลูที่สกัดด้วยน้ำขนาด 50 mg/kg, 300 mg/kg และ 2,000mg/kg วันละครั้ง ติดต่อกันเป็น
เวลา 28 วัน พบว่าไม่ก่อให้เกิดความเป็นพิษแต่อย่างใด8
เวลา 28 วัน พบว่าไม่ก่อให้เกิดความเป็นพิษแต่อย่างใด8
เอกสารอ้างอิง
1. ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล. สมุนไพรและเครื่องยาไทยในยาสามัญประจำบ้าน. พิมพ์ครั้งที่ ๑. กรุงเทพฯ: หจก.สามลดา จำกัด, ๒๕๕๗. ๕๗๗ หน้า.
2. Disthai.com [Internet]. Thailand: 1. Disthai; c2017 - [cite 2018 May 25]; Available from: http://www.disthai.com/
3. กลุ่มนโยบายแห่งชาติด้านยา สำนักยา. คู่มือสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ. [สืบค้นเมื่อ 22 พฤษภาคม 2561]; ออนไลน์:http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/medicine/herbal/list
4. สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก. คู่มือการกำหนดพื้นที่ส่งเสริมการปลูกสมุนไพร เพื่อใช้ในทางเภสัชกรรมไทย. พิมพ์ครั้งที่ ๑. กรุงเทพฯ: สำนักกิจการโรงพิมพองคการสงเคราะหทหารผานศึก ในพระบรมราชูปถัมภกรุงเทพมหานคร, ๒๕๕๘. ๓๐๔ หน้า
5. Damsud T, Adisakwattana S, Phuwapraisirisan P. Three new phenylpropanoyl amides from the leaves of Piper sarmentosum and their α-glucosidase inhibitory activities. Phytochemistry Letters 6 (2013) 350–354.
6. รุ่งฤดี ศรีสวัสดิ์. ผลของสารสกัดจากพืชสมุนไพรบางชนิดในเขตพื้นที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารีที่มีผลต่อการทำงานของเอนไซม์อะไมเลส เอนไซม์ไลเปส และเอนไซม์กลูโคซิเดส. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี; 2555
7. Hussan F, Zin MMBN, Zullkefli MRB, Choon YS, Abdullah NAB, Lin TS. Piper sarmentosum Water Extract Attenuates Diabetic Complications in Streptozotocin induced Sprague-Dawley Rats. Sains Malaysiana 42(11)(2013): 1605–12.
8. Zainudin MM, Zakaria Z, Nordin NAMM, Othman F. Does Oral Ingestion of Piper sarmentosum Cause Toxicity in Experimental Animals?. Evid Based Complement Alternat Med. 2013; 2013: 705-950.
-
-
เกริ่นนำฟ้าทะลายมีถิ่นกำเนิดในอินเดียศรีลังกาและประเทศอื่น ๆ ในเอเชียใต้ ใบและลำต้นอยู่ใต้ดินจะใช้เพื่อให้ยา ฟ้าทะลายมักจะถูกใช้เพื่อป้องกันและรักษาโรคไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่ (ไข้หวั...
-
ขมิ้นชัน(KHAMIN CHAN) Rhizoma Curcumae Longae Turmeric ขมิ้นชันเป็นเหง้าแห้งของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่าCurcuma longaL.ในวงศ์Zingiberaceae ชื่อพ้องAmomum curcumaJacq.,Curcuma dome...
-
มะระขี้นก เป็นผักพื้นบ้านของไทย ที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจนิยมบริโภคผลและยอดอ่อน มีรสขม พบทั่วไปทุกภาคของประเทศไทย เป็นพืชที่ปลูกง่าย ชอบอากาศร้อน ในทางโภชนาการเป็นผักที่มีคุณค่าทาง...
-
กระเจี๊ยบแดง สมุนไพรสีแดง รสเปรี้ยวชนิดนี้ นับเป็นหนึ่งในสมุนไพรพื้นบ้านที่มีการใช้ประโยชน์อย่างกว้างขวาง ในงานสาธารณสุขมูลฐานจึงจัดกระเจี๊ยบแดงเป็นสมุนไพรประจำบ้านที่ใช้ง่ายและมีค...
-
ใบหม่อนชื่อวิทยาศาสตร์Morus albaL..1 ชื่อวงศ์ Moraceae1 ชื่อไทย หม่อน1 ชื่ออื่น ๆ มอน ซึงเฮียะ ซึงเอียะ2 ชื่อภาษาอังกฤษwhite mulberry, Mulberry tree1ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ไม้พุ่ม ล...
-
เกริ่นนำ ว่านหางจระเข้(มักเรียกว่าว่านหางจระเข้) ผลิตสารทั้งสอง เจลและน้ำยางที่ใช้สำหรับยาเสพติดว่านหางจระเข้เจลเป็นสารที่โปร่งใสเช่นเจลาตินที่พบในเยื่อใบพืชว่านหางจระเข้ ว่านหางจร...
-
พรมมิกับฤทธิ์ในการช่วยเพิ่มความจำ พรมมิเป็นสมุนไพรไทยที่หาพบได้ตามริมแม่น้ำ ลำคลอง ปัจจุบันได้มีการศึกษาค้นคว้าจนพบว่า พรมมิ เป็นสมุนไพรที่สามารถช่วยบำรุงสมอง ป้องโรคความจำเสื่อม อ...
-
กระเทียมเป็นพืชที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย มีลักษณะคล้ายกับหัวหอม คาดว่ากระเทียมมีต้นกำเนิดจากประเทศไซบีเรียเมื่อประมาณ 5,000 ปีก่อน ชื่อวิทยาศาสตร์Allium sativumL.1 ชื่อวงศ์ Alliace...
-
ข้อเท็จจริง หนานเฉาเหว่ย เป็นสมุนไพรที่มีรสขมเย็น มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่าVernonia amygdalinaDelile วงศ์ Asteraceae พบว่ามีการใช้ในการแพทย์พื้นบ้านทั่วไปทั้งในทวีปแอฟริกา อเมริกา จี...
-
เกริ่นนำ บัวบกเป็นที่นิยมใช้ในการแพทย์แผนจีนและโรงงานยาอายุรเวท ใช้ในการทำยาบัวบกใช้ในการรักษาไวรัสแบคทีเรียหรือพยาธิติดเชื้อ เช่น การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะโรคงูสวัด โรคเรื้อน อหิว...
-
มะขามป้อม(MAKHAM POM) Fructus Phyllanthi Emblicae Emblic Myrobalan มะขามป้อมเป็นผลแก่จัดและแห้งของพืชที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่าPhyllanthus emblicaL. ในวงศ์ Euphorbiaceae ชื่อพ้อง Em...
